مختومقلی فراغی شاعر متمایز ترکمن Magtymguly Pyragy a prominent Turkmen poet

Magtymguly Pyragy مختومقلی فراغی

Magtymguly Pyragy görnükli türkmen şahyry. Akyldar şahyryň terjimehalyny öwreniji alymlaryň çaklamalaryna görä, Magtymguly 1724-nji ýylda doglupdyr we 1807-nji ýylda dünýeden ötüpdir. 

Magtymguly Pyragy is a prominent Turkmen poet. According to scientists studying the biography of the wise poet, Magtymguly was born in 1724 and passed away in 1807.                                                                                    

مختومقلی فراغی شاعر متمایز ترکمن است. به گفته دانشمندانی که زندگی نامه شاعر فرزانه را مطالعه کرده اند، مختومقلی در سال 1724 متولد شده و در سال 1807 درگذشته است.

TÜRKMENIŇ

Jeýhun bilen bahry-Hazar arasy,

Çöl üstünden öser ýeli türkmeniň.

Gül-gunçasy ― gara gözüm garasy,

Gara dagdan iner sili türkmeniň.

Hak sylamyş, bardyr Onuň saýasy,

Çyrpynşar çölünde neri-maýasy,

Reňbe-reň gül açar ýaşyl ýaýlasy,

Gark bolmuş reýhana çöli türkmeniň.

Al-ýaşyly büräp çykar perisi,

Kükreýip bark urar anbaryň ysy,

Beg, töre, aksakal ― ýurduň eýesi,

Küren tutar gözel ili türkmeniň.

Ol merdiň ogludyr, mertdir pederi,

Görogly gardaşy, serhoşdyr seri,

Dagda-düzde kowsa, saýýatlar, diri –

Ala bilmez, ýolbars ogly, türkmeniň.

Göwünler, ýürekler bir bolup başlar,

Tartsa ýygyn, erär topraklar-daşlar,

Bir suprada taýýar kylynsa aşlar,

Göteriler ol ykbaly türkmeniň.

Göwün howalanar ata çykanda,

Daglar lagla döner gyýa bakanda,

Bal getirer, joşup derýa akanda,

Bent tutdurmaz, gelse sili türkmeniň.

Gapyl galmaz, döwüş güni har bolmaz,

Gargyşa, ne zora giriftar bolmaz,

Bilbilden aýrylyp, solup, zar galmaz,

Daýym anbar saçar güli türkmeniň.

Tireler gardaşdyr, urug ýarydyr,

Ykballar ters gelmez, Hakyň nurudyr,

Mertler ata çyksa, söweş sarydyr,

Ýow üstünden ýörär ýoly türkmeniň.

Serhoş bolup çykar, jiger daglanmaz,

Daşlary syndyrar, ýoly baglanmaz,

Gözüm gaýra düşmez, göwün eglenmez,

Magtymguly, sözlär tili türkmeniň.

The Land of the Turkmen

Between the Jeyhun river and the Hazar sea,

The wind of the Turkmen land rises above its deserts,

Its blossoming flowers are as precious as the apples of my black eyes,

Torrents rush from the slopes of its tall black mountains.

The Almighty blessed this land with His care,

The herds of thoroughbred camels graze in its deserts,

Its green meadows will blossom with colorful flowers,

The Turkmen steppes are filled with sweet basil.

Its fairies will appear in their colorful dresses,

The sweet smell of ambergris will fill the air all around,

The beg, töre and elderly are owners of the country,

The beautiful land of the Turkmen will be filled with populated and 

prosperous villages.

He is a son of a brave man, his forefathers were brave,

Görogly is his brother, his enthusiasm is high,

If hunters hunt for him in the mountains or steppes,

A Turkmen, the son of a lion, won’t be caught alive.

When souls, hearts and minds of tribes are united,

Their troops when gathered will melt stones and ground on their way,

When Turkmen gather around one table to share a meal,

The destiny of Turkmen will rise high.

The spirits get high when on a horseback,

Its mountains, at a glance, look like rubies,

When its rivers are full-flowing, bringing honey within,

No dam can withstand the floods of the Turkmen land.

They will not be taken unaware by intruders, nor trampled down in battle;

They are not dependent on either a curse or violence,

They will neither wither nor yearn when separated from a nightingale,

The flowers of the Turkmen will always spread the fragrance of the ambergris.

All tribes are in brotherhood, all clans are at peace,

Their destinies won’t go counter; they are the Creator’s blessing,

If the brave straddle their horses, the battle will be over,

The only path Turkmen take is toward the intruders.

They will have their spirits high and be cool inside,

They will crumble stones; nothing can stop them on their way,

I won’t cast a glance anywhere else; my soul will not take joy,

Magtymguly, the elderly of Turkmen will have his say.

صحرای ترکمن

بین رود جیحون و بحر خزر،

باد سرزمین ترکمن بر فراز صحرا هایش بلند،

گلهای شکفته اش مثل مردمک چشمان سیاه من ارزشمند،

سیلاب ها از دامنه کوه های بلند سیاه آن سرازیر.

آفریدگار دست رحمت برکشیده بر این سرزمین،

گله های اشتران اصیل در بیابان هایش در چرا،

چمنزارهای سبزش با گلهای رنگارنگ شکوفا،

دشت های ترکمن با ریحانها پر رایحه.

پری های آن، ظاهر با لباس های رنگارنگ ،

فرا گرفته بوی خوش عنبر همه جا را،

غنی و گدا و سالخورده صاحب دیارند،

سرزمین زیبای ترکمن مملو از دهکده های دلنواز.

او فرزند مرد شجاعی است، اجدادش دلیر،

همزاده گوراوغلی، اشتیاق او زیاد،

گر شکارچیان در کوه ها یا دشتها ها در شکار،

یک ترکمن، پسر یک شیر، زنده نخواهند شد شکار.

وقتی روح، قلب و ذهن قبایل به هم پیوسته،

هنگامی که سلحشوران جمع،  در توان ذوب سنگ و خاک ،

وقتی ترکمن‌ها تمامی دور یک سفره جمع،

سرنوشت ترکمن ها رود تا اوج.

وقتی سوار بر اسب می شود غوغایی بپا،

کوه هایش چنان یاقوت در یک نگاه،

وقتی رودخانه هایش جاری، عسل زا،

ناتوان همه سدها در برابر سیلاب های ترکمن.

نیستند غافل ز متجاوزان، نمیرند هرگز زیر پا،

نماند به نفرین و شور چشمی گرفتار،

ز جدایی از بلبل نه پژمرده، نه آرزو گسیخته،

می پراکند گل های ترکمن همیشه عطر عنبر.

همه اقوام باهم برادر، همه قبایل در صلح،

نیست سرنوشتش متضاد، اقبال حق همراهشان،

شجاعان بر اسب های خود سوار، فاتح نبرد،

تنها رهی که ترکمن ها طی می کنند بر مختلان.

روحیه ها سرافراز ، درون خونسرد،

عاجزند ز توقف مسیرشان، درهم شکننده صخره ها، 

خیره شدن به  غربت، نگرداند روح مرا مملو از سرور،

مختومقلی از زبان ایل ترکمن سخن خواهد راند.