اقدامات ناخواسته در زبان ترکمنی Unwitnessed actions in Turkmen language

Unwitnessed actions اقدامات ناخواسته

açmak/geýmek 

to open/to put on (clothing) باز کردن / پوشیدن 

Men açypdyryn/geýipdirin 

I opened/put on 

من باز کردم/پوشیدم

Sen açypsyň/geýipsiň 

You opened/put on 

تو باز کردی/ پوشیدی

Ol açypdyr/geýipdir 

He opened/put on 

او باز کرد/پوشید

Biz açypdyrys/geýipdiris 

We opened/put on 

ما باز کردیم/پوشیدیم

Siz açypsyňyz/geýipsiňiz 

You opened/put on 

شما باز کردید/ پوشیدید

Olar açypdyrlar/geýipdirler 

They opened/put on 

آنها باز کردند/پوشیدند

A special conjugation is used when the speaker knows something happened, but they did not witness it firsthand, or they didn’t realize it until after the fact. 

زمانی که گوینده می‌داند چیزی اتفاق افتاده است، اما از نزدیک شاهد آن نبوده و یا تا قبل از این واقعیت متوجه آن نشده‌اند، از یک صرف خاص استفاده می‌شود.

Because of the implied meaning, it is commonly used when speaking in the third person, or when storytelling. 

به دلیل معنای ضمنی، معمولاً هنگام صحبت به صورت سوم شخص یا هنگام داستان سرایی استفاده می شود.

Ol mekdebe geldi 

(He came to school: and I was at school when he came.) 

(او به مدرسه آمد: من در مدرسه بودم که او آمد.)

Ol mekdebe gelipdir. 

(He came to school: but I wasn’t there to see it.)

(او به مدرسه آمد: من برای دیدنش آنجا نبودم.)

To negate, replace the “-yp/-ip/-p/-up/-üp” portion of the ending with “-man/-män.” 

برای منفی، قسمت «yp/-ip/-p/-up/-üp -» پایان را با «man/-män -» جایگزین کنید.

Turkmen language practice تمرین زبان ترکمنی 

4) Complete the sentences, using “-ypdyr/-ipdir” to imply that the action was unwitnessed. 

جملات را با استفاده از "ypdyr/-ipdir -" کامل کنید تا به این معنی باشد که عمل بدون مشاهده بوده است.

Işliklere “-ypdir/-ipdir” goşulmasyny goşup, gönükmäni ýerine 

ýetiriň.

Example/مثال /Göredeli:

Jeren toýa barýa, ol owadan, gülli (köýnek, geýmek) köýnek geýipdir. 

(Jeren is going to a party. She put on a beautiful, flowery dress.) 

(جرن به یک مهمانی می رود. او یک لباس زیبا و گلدار به تن کرد.)

1. Maýsaň ejesi *hudaýýola gitmeli, ol (gyňaç, daňmak) 

 ..............................

(Maysa’s mother is supposed to go to a hudayyoly/votive. She put on a scarf.)

(قرار است مادر مایسا به نذری/خودایولی برود. روسری سرش کرده است.)

2. Maýa öýde ýok, ol (bazar, gitmek)

  ..............................

(Maya isn’t at home. She went to the bazaar.)

(مایا در خانه نیست. او به بازار رفت.)

3. Daýanç bilen Myrat okuwçy, olar okuwa (*tahya, geýmek)

  ..............................

(Dayanch and Myrat are students. They wore tahya to school.)

(دایانچ و میرات دانش آموز هستند. در مدرسه تاخیا پوشیدند.)

4. Men el ýaglygymy tapamok, ol (işde, ýitmek) 

  ..............................

(I can’t find my handkerchief. It was lost at work.)

 (نمی‌توانم دستمالم را پیدا کنم. در محل کار گم شده.)

5. Selbä täze köýnek gelşenok, ol (bazara gitmek we çalyşmak) 

  ..............................

(Selbi’s new dress doesn’t suit her. She went to the bazaar and exchanged (it).) 

(لباس جدید سلبی به او نمی آید. او به بازار رفت و آن را عوض کرد).

6. Daňatar bazarda ak köýnek deňeýä, sebäbi oň ak köýnegi (mekdep, ýyrtylmak) 

 ..............................

(Dangatar is trying on a white shirt at the bazaar, because his white shirt was torn at school.)

(دانگاتر پیراهن سفید را در بازار امتحان می کند، زیرا پیراهن سفید او در مدرسه پاره شده است.)

*Hudayyoly is a kind of votiveing and thanksgiving ceremony among Turkmens.

خودایولی نوعی نذری دادن و مراسم شکرگزاری بین ترکمنها است.

*Tahya is an embroidered Turkmen hat that is mostly used in cultural and national ceremonies.

تاخیا کلاه سوزن دوزی شده ترکمنی است که بیشتر در مراسم فرهنگی و ملی کاربرد دارد. 

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Maýsaň ejesi hudaýýola gitmeli, ol gyňaç daňypdyr. 

2. Maýa öýde ýok, ol bazara gidipdir. 

3. Daýanç bilen Myrat okuwçy, olar okuwa tahya geýipdir. 

4. Men el ýaglygymy tapamok, ol işde ýitipdir. 

5. Selbä täze köýnek gelşenok, ol bazara gidipdir we çalyşypdyr. 

6. Daňatar bazarda ak köýnek deňeýä, sebäbi oň ak köýnegi mekdepde ýyrtylypdyr. 

5) Answer the questions negatively, using the given word and “-mandyr/-mändir.” 

با استفاده از کلمه داده شده و "mandyr/-mändir -" به سوالات پاسخ منفی دهید.

Işlikde “-mandyr/-mändir” goşulmasyny goşup we berlen sözleri ulanyp, soraglara ýokluk manyda jogap beriň.

Example/مثال /Göredeli:

Çary maýka geýipdirmi? (futbolka) Ýok, maýka geýmändir, futbolka geýipdir. 

(No, he didn’t put on an undershirt. He put on a t-shirt.) 

(نه، او زیر پیراهن نپوشید. تی شرت پوشید.)

1. Oňa ýubka gelşipdirmi? (köýnek) ................................ 

(No, the skirt didn’t suit her. The dress suited her.) 

(نه، دامن به او نمی آمد. لباس به او می آمد.)

2. Batyr kostýum-balak alypdyrmy? (galstuk)  ................................ 

(No, he didn’t buy suit pants. He bought a tie.) 

(نه، او شلوار کت و شلوار نخرید. او یک کراوات خرید.)

3. Maral ellik ýuwupdyrmy? (el ýaglyk)  ................................ 

(No, she didn’t wash the gloves. She washed the handkerchief.) 

(نه، او دستکش ها را نشست. او دستمال را شست.)

4. Azat jalbaryny gowy ütükläpdirmi? (köýnegi)  ................................ 

(No, he didn’t iron his pants well. He ironed his shirt well.) 

(نه، شلوارش را خوب اتو نکرد. پیراهنش را خوب اتو کرد.)

5. Laçyn eşigini çalşyrypdyrmy? (köwüşi)  ................................ 

(No, she didn’t change her clothes. She changed her shoes.) 

(نه، او لباس هایش را عوض نکرد. کفش هایش را عوض کرد.)

6. Jigimiň köne şypbygy ýyrtylypdyrmy? (täze krossowkasy)  ................................ 

(No, his old slippers weren’t torn. His new sneakers were torn.)

(نه، دمپایی‌های قدیمی‌اش پاره نشده بود. کفش‌های ورزشی جدیدش پاره شده بود.)

7. Kakamyň gyzyl sagady döwülipdirmi? (äýnegi)  ................................ 

(No, his gold watch wasn’t broken. His glasses were broken.)

(نه، ساعت طلایش نشکسته بود. عینکش شکسته بود.)

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Ýok, ýubka gelişmändir, köýnek gelşipdir. 

2. Ýok, kostýum-balak almandyr, galstuk alypdyr. 

3. Ýok, ellik ýuwmandyr, el ýaglyk ýuwupdyr. 

4. Ýok, jalbaryny gowy ütüklemändir, köýnegini gowy ütükläpdir. 

5. Ýok, eşigini çalşyrmandyr, köwşüni çalşyrypdyr. 

6. Ýok, köne şypbygy ýyrtylmandyr, täze krassowkasy ýyrtylypdyr. 

7. Ýok, gyzyl sagady döwülmändir, aýnegi döwülupdir. 

6) Unscramble the sentences according to the translations, conjugating the verbs with “-ypdyr/-ipdir.” 

جملات را با توجه به ترجمه‌ها از هم جدا کنید و افعال را با "ypdyr/-ipdir -" جمع کنید.

“-ypdyr/-ipdir” goşulmasyny ulanyp, sözlemleri dogry düzüň.) 

Example/مثال /Göredeli:

ýyrtylmak / köne / Myrat / jorap

Myradyň köne joraby ýyrtylypdyr. 

(Myrat’s old socks tore.) 

(جوراب های قدیمی میرات پاره شده.)

1. ýaglyk / Aýgül / daňmak / täze 

.................................................

(Aygul is wearing her new scarf.)

(آیگل روسری جدیدش را پوشیده است.)

2. satyn / bazar / almak / galstuk / Batyr 

 .................................................

(Batyr bought a tie from the bazaar.) 

(باتئر ​​از بازار کراوات خرید.)

3. gyňaç / owadan / şu / gelişmek / Merjen 

 .................................................

(This beautiful shawl suits Merjen.)

(این شال زیبا به مرجن می آید.)

4. Sähra / ellik / köne / ýitmek 

 .................................................

(Sahra’s old gloves were lost.)

(دستکش های قدیمی صحرا گم شدند.)

5. köýnek / Maral / gül / tikmek / owadan

 .................................................

(Maral sewed a beautiful, flowery dress.) 

(مارال یک لباس زیبا و گلدار دوخت.)

6. geçen / satmak / maşyn / Täçmyrat / köne / öýtmek / hepde 

.................................................

(I think Tachmyrat sold his old car last week.)

(من فکر میکنم تاچمیرات ماشین قدیمی خود را هفته گذشته فروخت.)

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Aýgül täze ýaglygy daňypdyr. 

2. Batyr bazardan galstuk satyn alypdyr. 

3. Şu owadan gyňaç Merjene gelşipdir. 

4. Sahraň köne elligi ýitipdir. 

5. Maral owadan, gülli köýnek tikipdir. 

6. Täçmyrat geçen hepde köne maşynyny satypdyr öýdýän.