عبارات شرطی در زبان ترکمنی Conditionals in Turkmen language

Conditionals عبارات شرطی

ýuwmak/süpürmek 

to wash/to wipe 

شستن/جارو کردن

Men ýuwsam/süpürsem 

If I wash/wipe... 

من اگر بشوییم / جارو کنم ...

Sen ýuwsaň/süpürseň 

If you wash/wipe... 

اگر تو بشویی/جارو کنی...

Ol ýuwsa/süpürse 

If she wash/wipe...

اگر او بشوید/جارو کند... 

Biz ýuwsak/süpürsek 

If we wash/wipe... 

اگر ما بشوییم/جارو کنیم...

Siz ýuwsaňyz/süpürseňiz 

If you wash/wipe... 

اگر شما را بشویید / جارو کنید ...

Olar ýuwsalar/süpürseler 

If they wash/wipe... 

اگر آنها را بشویند / جارو کنند ...

Conditionals in Turkmen are constructed by conjugating the relevant verb in the "if-clause" with the above endings. 

شرط ها در ترکمنی با صرف فعل مربوطه در "شرط اگری" با پسوند های بالا ساخته می شوند.

Note also that the definite future tense “-jak/-jek” is never used with conditionals; use the indefinite future tense instead. 

همچنین توجه داشته باشید که زمان آینده معین "jak/-jek -" هرگز با شرطی ها استفاده نمی شود. به جای آن از زمان آینده نامعین استفاده کنید.

Gitseň, maňa garaş. 

(If you go, wait for me.) 

(اگر رفتی منتظر من باش.)

Zöhräni görsem, salam aýdaryn. 

(If I see Zohre, I will say hello.)

 (اگر زهره را ببینم سلامت را می رسانم.)

Negation is accomplished by inserting “-ma/-me” after the verb stem. 

منفی با درج "ma/-me -" بعد از ریشه فعل انجام می شود.

Saňa gelişmese, alma. 

(If it doesn’t suit you, don’t buy it.) 

(اگر به تو نیاید، آن را نخر.)

When the if-clause of the conditional has no verb, “bolmak” is used as a helper. 

هنگامی که بند شرطی فعل ندارد، «bolmak» به عنوان کمک کننده استفاده می شود.

Ol mugallym bolsa, mekdepde işlemeli. 

(If she is a teacher, she should work at school.) 

(اگر معلم است، باید در مدرسه کار کند.)

Likewise, “bolsa” is used with statements with “bar” or “ýok” that indicate possession. Sometimes, “bar bolsa” and “ýok bolsa” are used, and sometimes simply “bolsa” or “bolmasa.” 

به همین ترتیب، "bolsa" با عباراتی با "bar" یا "ýok" استفاده می شود که نشان دهنده مالکیت است. گاهی اوقات از "bar bolsa" و "ýok bolsa" و گاهی اوقات فقط "bolsa" یا "bolmasa" استفاده می شود.

Ruçkam bolsa, ýazaryn. 

(If I have a pen, I will write.)

(اگر خودکار داشته باشم می نویسم.)

Ruçkam bar bolsa, ýazaryn. 

(If I have a pen, I will write.)

(اگر خودکار داشته باشم می نویسم.)

Kitaplaryňyz bolmasa, okap bilmersiňiz. 

(If you don’t have books, you won’t be able to read.)

(اگر کتاب نداشته باشید، نمی توانید بخوانید.)

Turkmen language practice تمرین زبان ترکمنی 

15) Complete the conditional statements. 

عبارات شرطی را کامل کنید.

Işligiň şert formasy bilen dowam ediň.

Example/مثال /Göredeli:

Ertir ýagyş ýagsa , palto geýerin. 

(If it rains tomorrow, I’ll wear an overcoat.) 

(اگر فردا باران ببارد، من پالتو می پوشم.)

1. Men mugallymy tap ...............  , okaryn. 

(If I find the teacher, I’ll study.) 

(اگر معلم را پیدا کنم، مطالعه خواهم کرد.)

2. Sen aýlygyňy al ...............  , dükana gidersiňmi? 

(If you get your salary, will you go to the shop?)

 (اگر حقوق خود را بگیرید به مغازه می روید؟)

3. Ol laýyk köwüş tap ...............  , satyn alar. 

(If she finds good-fitting shoes, she’ll buy.) 

(اگر کفش های مناسب پیدا کند، می خرد.)

4. Biz iňňe tap ...............  , tikeris. 

(If we find the needle, we’ll sew.)

 (اگر سوزن را پیدا کنیم، می دوزیم.)

5. Siz köýnegiňizi ütükle ...............  , gelşikli bolar. 

(If you iron your shirt, it’ll be cute.) 

(اگر پیراهن خود را اتو کنید، جذاب خواهد بود.)

6. Olar kir ýuw ...............  , arassa bolar. 

(If they do laundry, it’ll be clean.) 

(اگر آنها لباسشویی کنند، تمیز می شود.)

7. Daragym ýit ...............  , täzesini getirerin. 

(If my comb is lost, I’ll bring a new one.)

(اگر شانه ام گم شد، یک شانه جدید می آورم.)

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Men mugallym tapsam, okaryn. 

2. Sen aýlygyňy alsaň, dükana gidersiňmi? 

3. Ol laýyk köwüş tapsa, satyn alar. 

4. Biz iňňe tapsak, tikeris. 

5. Siz köýnegiňizi ütükleseňiz, gelşikli bolar. 

6. Olar kir ýuwsalar, arassa bolar. 

7. Daragym ýitse, täzesini getirerin.

16) Complete the sentences, using negative conditional endings. 

جمله ها را با استفاده از پسوند های شرطی منفی کامل کنید.

Gönükmäni işligiň şert formasynyň ýokluk görnüşini ulanyp, dowam ediň.

Example/مثال /Göredeli:

Men irden nahar iýmesem , ajygaryn. 

(If I don’t eat in the morning, I’ll be hungry.)

(اگر صبح غذا نخورم، گرسنه خواهم بود.)

1. Sen öýe ir gel ................  , kakaň saňa käýär. 

(If you don’t come home early, your father will scold you.)

 (اگر زود به خانه نیایید، پدرتان شما را سرزنش می کند.)

2. Azatgül bilen Aýbahar duralga wagtynda gel ................   , biz olara garaşmarys. 

(If Azatgul and Aybahar don’t come to the bus stop on time, we won’t wait for them.)

(اگر آزادگل و آیبهار به موقع به ایستگاه اتوبوس نیایند، منتظر آنها نخواهیم بود.)

3. Wepa köýnegini ütükle ................   , geýmez. 

(If Wepa doesn’t iron his shirt, he won’t wear it.) 

(اگر وپا پیراهنش را اتو نکند، آن را نمی پوشد.)

4. Siz toýa gel ................   , men gynanaryn. 

(If you don’t come to the party, I’ll be sad.) 

(اگر به مهمانی نیایید، ناراحت خواهم شد.)

5. Bazarda meň razmerim bol ................   , men telpek satyn alman. 

(If my size isn’t at the bazaar, I won’t buy a hat.) 

(اگر سایز من در بازار نباشد، کلاه نمیخرم.)

6. Biz bu paltony çykar ................   , yssylarys. 

(If we don’t take off this coat, we’ll get hot.)

(اگر این کت را در نیاوریم، گرممان می شود.)

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Sen öýe ir gelmeseň, kakaň saňa käýär. 

2. Azatgül bilen Aýbahar duralga wagtynda gelmeseler, biz olara garaşmarys. 

3. Wepa köýnegini ütüklemese, geýmez. 

4. Siz toýa gelmeseňiz, men gynanaryn. 

5. Bazarda meň razmerim bolmasa, men telpek satyn alman. 

6. Biz bu paltony çykarmasak, yssylarys. 

17) Complete the sentences, using negative conditionals and negative indefinite future tense. 

جمله ها را با استفاده از شرط های منفی و زمان آینده نامعین منفی کامل کنید.

Işligiň şert forma we nämälim geljek zamanyň ýokluk görnüşlary ulanyp, gönükmäni ýerine ýetiriň.

Example/مثال /Göredeli:

Ol bize gelmese , biz teatra gitmeris . (gelmek, gitmek) 

(If he doesn’t come to see us, we won’t go to the theater.)

 (اگر به دیدن ما نیاید، ما به تئاتر نخواهیم رفت.)

1. Sen maňa galam ....................  , (bermek) men hat ....................  . (ýazmak) 

(If you don’t give me my pencil, I won’t write a letter.) 

(اگر مدادم را به من ندهی، نامه نخواهم نوشت.)

2. Aýläle pombarhy ....................  , (çykarmak) aşhanada nahar ....................  . (bişirmek) 

(If Aylale doesn’t take off the velvet dress, she won’t cook in the kitchen.) 

(اگر آیلاله لباس مخملی را در نیاورد، در آشپزخانه غذا نخواهد پخت.)

3. Biz pul ....................  , (getirmek) Begler bazara ....................  . (gitmek) 

(If we don’t bring money, Begler won’t go to the bazaar.) 

(اگر پول نیاوریم، بگلر به بازار نمی رود.)

4. Siz toýa ....................  , (gelmek) gyzykly ....................  . (bolmak) 

(If we don’t come to the party, it won’t be interesting.) 

(اگر به مهمانی نرویم، جالب نخواهد بود.)

5. Ýegşem gara äýnek ....................  , (dakynmak) .................... . (gelişmek) 

(If Yegshem doesn’t put on sunglasses, it won’t be suitable.) 

(اگر یگشم عینک آفتابی نزند، مناسب نخواهد بود.)

6. Ol sowgat ....................  , (almak) doglan güne ....................  . (gitmek) 

(If he doesn’t buy a present, he won’t go to the birthday.)

(اگر هدیه ای نخرد، به جشن تولد نمی رود.)

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Sen maňa galam bermeseň, men hat ýazman. 

2. Aýläle pombarhy çykarmasa, aşhanada nahar bişirmez. 

3. Biz pul getirmesek, Begler bazara gitmez. 

4. Siz toýa gelmeseňiz, gyzykly bolmaz. 

5. Ýegşem gara äýnek dakmasa, gelişmez. 

6. Ol sowgat almasa, doglan güne gitmez. 

18) Write sentences, using conditionals with “bilmek” as a helper verb and the related profession. 

جملاتی را با استفاده از شرطی ها با "bilmek" به عنوان فعل کمکی و حرفه مربوطه بنویسید.

Berlen işlikler bilen “bilmek” sözüni işligiň şert formasynda ulanyp, sözlem düzüň.

Example/مثال /Göredeli:

(biz, maşyn sürmek) Biz maşyny gowy sürüp bilsek, sürüji bolarys. 

1. (men, surat çekmek) 

2. (sen, aýdym aýtmak) 

3. (olar, tans etmek) 

4. (siz, zat satmak) 

5. (ol, terjime etmek) 

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Men gowy surat çekip bilsem, suratçy bolaryn. 

2. Sen gowy aýdym aýdyp bilseň, aýdymçy bolarsyň. 

3. Olar gowy tans edip bilseler, tansçy bolarlar. 

4. Siz gowy zat satyp bilseňiz, satyjy bolarsyňyz. 

5. Ol gowy terjime edip bilse, terjimeçy bolar.

19) Complete the sentences, using “wagt” with the appropriate genitive suffix. 

جملات را با استفاده از "wagt" با پسوند مالکیت مناسب کامل کنید.

“Wagt” sözüni degişli ýönkeme goşulmasy bilen ulanyp, gönükmäni ýerine ýetiriň.

Example/مثال /Göredeli:

Wagtym bolsa , Mara giderin. 

 (If I have time, I will go to Mary.) 

(اگر وقت داشته باشم، به مرو می روم.)

1. ............................ , çaý içeris. 

(If we have time, we will drink tea.) 

(اگر وقت داشته باشیم، چای می خوریم.)

2. ............................ , bazara giderin. 

(If I have time, I will go to the bazaar.) 

(اگر وقت داشته باشم به بازار می روم.)

3. ............................ , pissa iýerler. 

(If they have time, they will eat pizza.) 

(اگر وقت داشته باشند پیتزا می خورند.)

4. ............................ , bize gel. 

(If you have time, come to visit us.) 

(اگر وقت دارید به ما سر بزنید.)

5. ............................ , nahar bişirmez. 

(If she doesn’t have time, she won’t cook.) 

(اگر وقت نداشته باشد، آشپزی نمی کند.)

6. ............................ , aýdym diňlemäň. 

(If you don’t have time, don’t listen to the song.)

(اگر وقت ندارید به آهنگ گوش ندهید.)

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Wagtymyz bolsa, çaý içeris. 

2. Wagtym bolsa, bazara giderin. 

3. Wagty bolsa, pissa iýerler. 

4. Wagtyň bolsa, bize gel. 

5. Wagty bolmasa, nahar bişirmez. 

6. Wagtyňyz bolmasa, aýdym diňlemäň.

20) Complete the sentences, using conditionals and the indefinite future tense. 

جملات را با استفاده از شرط و زمان آینده نامعین کامل کنید.

Işlikleriňşert formasyny we nämälim geljek zaman formasyny ulanyp, sözlemleri dowam ediň.

Example/مثال /Göredeli:

Adamlar agzybir bolsa , näme bolar? 

Agzybir bolsa, parahatçylyk bolar . 

 (If the people are cooperative, what will happen? If the people are cooperative, there will be peace.) 

(اگر مردم متحد باشند چه می شود؟ اگر مردم متحد باشند آرامش برقرار می شود).

1. ....................... , näme edersiň? Gerek bolsa, bazardan al ....................... . 

(If you need new clothes, what will you do? If so, I will buy from the bazaar.) 

(اگر به لباس نو نیاز داشته باشید، چه می کنید؟ اگر لازم باشه، من از بازار خرید می کنم.)

2. ....................... , näme edersiň? Köp bolsa, çagalara paýla ....................... .

(If you have many cookies, what will you do? If so, I will give them to the children.) 

(اگر کلوچه های زیادی دارید، چه می کنید؟ اگر زیاد باشه، آنها را به بچه ها می دهم.)

3. ....................... , Mergen näme eder? Az bolsa, ol ýene-de nahar bişir ....................... .

(If there is little food, what will Mergen do? If so, he will cook again.) 

 (اگر غذا کم باشد، مرگن چه کار می کند؟ اگر کم باشد، دوباره می پزد.)

4. ....................... , nireden alarys? Gerek bolsa, dükandan al ....................... .

(If we need a pen, where will we take it from? If it is necessary, we will buy from the shop.) 

(اگر به خودکار نیاز داشته باشیم از کجا می گیریم؟ در صورت نیاز از مغازه خرید می کنیم.)

5. ....................... , näme edersiňiz? 

Uzyn bolsa, kes ....................... .

(If your dresses are too long, what will you do? If they are too long, we will cut them.)

(اگر لباس‌هایتان خیلی بلند باشد، چه می‌کنید؟ اگر خیلی بلند باشند، آن‌ها را کوتاه می‌کنیم.)

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Saňa egin-eşikler gerek bolsa, näme edersiň? Gerek bolsa, bazardan alaryn. 

2. Kökäň köp bolsa, näme edersiň? Köp bolsa, çagalara paýlaryn. 

3. Nahar az bolsa, Baýram näme eder? Az bolsa, ol ýene-de nahar bişirer. 

4. Bize ruçka gerek bolsa, nireden alarys? Gerek bolsa, dükandan alarys. 

5. Köýnegiňiz uzyn bolsa, näme edersiňiz? Uzyn bolsa, keseris.

21) Translate. 

ترجمه کنید.

Terjime ediň.

Example/مثال /Göredeli:

Men saňa ýaşyl köýnek alyp bersem, sen ony halarsyňmy? 

(If I buy a green dress for you, will you like it?)

(اگر یک لباس سبز برای شما بخرم، آیا آن را دوست خواهید داشت؟)

1. ............................. 

(If they go to the bazaar, they will buy socks.) 

(اگر به بازار بروند جوراب می خرند.)

2. ............................. 

(If your car breaks, you should go on foot.) 

(اگر ماشین شما خراب شد، باید پیاده بروید.)

3. ............................. 

(If Sahy doesn’t come to visit us today, let’s not buy ice cream.) 

(اگر ساخی امروز به ما سر نمی‌زند، بستنی نخریم.)

4. ............................. 

(If you wear brown pants, you shouldn’t wear black shoes.) 

(اگر شلوار قهوه ای می پوشید، نباید کفش مشکی بپوشید.)

5. ............................. 

(If you can come to the store with me, I will buy a flower for you.) 

(اگر می توانید با من به فروشگاه بیایید، من برای شما گل می خرم.)

6. ............................. 

(If the hospital is not to your right, you should turn left after the intersection.) 

(اگر بیمارستان سمت راست شما نیست، باید بعد از تقاطع به چپ بپیچید.)

7. ............................. 

(If you eat a lot of palow tonight…) 

(اگر امشب زیاد پلو بخورید…)

8. ............................. 

(If you don’t go to the birthday…) 

(اگر به جشن تولد نروید…)

9. ............................. 

(If we come home late…) 

(اگر دیر به خانه برگردیم…)

10. ............................. 

(If you don’t know them…)

(اگر آنها را نمی شناسید…)

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Olar bazara gitseler, jorap alarlar. 

2. Seň maşynyň döwülse, pyýada gitmeli. 

3. Sahy şu gün bize gelmese, doňdurma almaly. 

4. Sen goňur balak geýseň, gara köwüş geýmeli däl. 

5. Sen meň bilen bazara gidip bilseň, men saňa gül satyn alyp bererin. 

6. Sagyňda hassahana bolmasa, sen çatrykdan soň çepe öwrülmeli. 

7. Sen şu agşam köp palow iýseň… 

8. Sen doglan güne gitmeseň… 

9. Biz giç öýe gelsek… 

10. Sen olary tanamasaň…