حذف حروف صدادار در زبان ترکمنی Removing vowels in Turkmen language

Removing vowels حذف حروف صدادار

When endings that begin with vowels (e.g. accusative and genitive cases) are added to words, the last vowel of certain words is removed. The rule works as follows: 

هنگامی که پایان‌هایی که با حروف صدادار شروع می‌شوند (به عنوان مثال حالت رایی و حالت مالکیت) به کلمات اضافه می‌شوند، آخرین مصوت از کلمات خاص حذف می‌شود. قانون به شرح زیر عمل می کند:

1. The root word must be only two syllables. 

ریشه کلمه باید فقط دو هجا باشد.

2. The vowels in the word must be short, not long. 

حروف صدادار در کلمه باید کوتاه باشد نه بلند.

3. The last letter of the root word must be one of the following consonants: l, n, r, s, ş, z. 

حرف آخر ریشه کلمه باید یکی از صامت های زیر باشد: l, n, r, s, ş, z.

4. The second-to-last letter (in the root) must be one of the following vowels: i, u, ü, y. 

حرف دوم تا آخر (در ریشه) باید یکی از مصوت های زیر باشد: i, u, ü, y.

5. The third-to-last letter must be one of the following consonants: b, g, l, j, ž, m, n, ň, r, w, ý. 

حرف سوم تا آخر باید یکی از صامت های زیر باشد: b, g, l, j, ž, m, n, ň, r, w, ý.

6. The fourth-to-last letter (usually the last letter of the first syllable) is a vowel: a, e, ä, i, o, ö, u, ü, y. 

حرف چهارم تا آخر (معمولاً حرف آخر هجای اول) مصوت است: a, e, ä, i, o, ö, u, ü, y.

If all these conditions are met, the last vowel of the root word (i, u, ü, y) is dropped when endings that begin with vowels are added. 

اگر همه این شرایط وجود داشته باشد، آخرین مصوت ریشه کلمه (i، u، ü، y) با افزودن پایان‌هایی که با مصوت شروع می‌شوند حذف می‌شود.

This occurs when adding third person possessive suffixes, the possessive and accusative case ending, and with imperative forms. Some examples: 

این امر هنگام افزودن پسوندهای ملکی سوم شخص، خاتمه حالت ملکی و حالت رایی و با اشکال امری اتفاق می افتد. چند نمونه:

ýagyş – ýagşyň 

(rain – rain’s)

(باران ، -ِ باران)

goýun – goýna 

(sheep – to the sheep) 

(گوسفند - به گوسفند)

gawun – gawuny 

(because the ‘a:’ is long) (melon – the melon)

 (چون «a» بلند است) (خربزه - خربزه را)

hasyl – hasylyň 

(because third letter is ‘s’) (harvest – harvest’s) 

(زیرا حرف سوم "s" است) (محصول ،  -ِ محصول)

Ýagmyr – Ýagmyra 

(because of the ‘g’) (Yagmyr – to Yagmyr)

 (به دلیل «g») (یاغمیر – به یاغمیر)

The rule also applies when conjugating verbs; the “root” word is then the verb minus the “-mak/-mek” suffix. 

این قانون هنگام صرف افعال نیز اعمال می شود. سپس کلمه "ریشه" فعل منهای پسوند "mak/-mek -" است.

döwülmek – döwlüpdir 

(to be broken – was broken)

(شکسته شدن - شکسته شد)

Note that a few words, such as “pasyl,” “asyl,” “nesil,”and ”ylym,” violate one or more of the above rules, but they nonetheless lose their final vowels when the appropriate endings are added. 

توجه داشته باشید که چند کلمه مانند «pasyl»، «asyl»، «nesil» و «ylym» یک یا چند مورد از قوانین بالا را نقض می‌کنند، اما با این وجود، با اضافه کردن پایان‌های مناسب، حروف صدادار نهایی خود را از دست می‌دهند.

asyl – aslym 

(origin – my origin)

(منشا – اصل من)

Turkmen language practice تمرین زبان ترکمنی 

2) Add the genitive case to the words, removing vowels when necessary. 

با حذف حروف صدادار در صورت لزوم، مصوت را به کلمات اضافه کنید.

Berlen sözleriň yzyna eýelik düşüm goşulmasyny goşup gerekli ýerinde dar çekimlileri düşüriň.

Example/مثال /Göredeli:

(gelin) Gelniň 

(bride’s عروس -ِ) 

1. (burun) ...................... 

(nose’s بینی -ِ)

2. (pasyl) ...................... 

(season’s فصل -ِ )

3. (Kümüş) 

(Kumush’s کؤمؤش -ِ )

4. (Şöhrat) 

(Shohrat’s شهرات -ِ)

5. (gyzyl) 

(gold’s طلا -ِ)

6. (oýun) 

(game’s بازی -ِ)

7. (nagyş) 

(pattern’s الگو -ِ)

8. (suw) 

(water’s آب -ِ)

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. burnuň

2. paslyň

3. Kümşüň

4. Şöhradyň

5. gyzylyň

6. oýnuň

7. nagşyň

8. suwuň

3) Complete the sentences, omitting vowels when necessary. 

جمله ها را کامل کنید و در صورت لزوم حروف صدادار را حذف کنید.

Berlen sözleriň yzyna düşüm goşulmasyny goşup doly we dogry ýazyň.

Example/مثال /Göredeli:

 Men sygryň süýdüni halaýan. (sygyr) 

(I like cow’s milk.) 

(من شیر گاو را دوست دارم.)

1. täze köýnegi bar. (gelin) ........................ 

(The bride has a new dress.) 

(عروس یک لباس جدید دارد.)

2. Goňşymyzyň ekzamenden geçdi. (ogul) ........................ 

(Our neighbor’s son passed the exam.) 

(پسر همسایه ما در امتحان قبول شد.)

3. Bu bahasy näçe? (köwüş) ........................ 

(What is the price of these shoes?) 

(قیمت این کفش ها چنده؟)

4. Begler Hazar kenarynda ýaşaýa. (deňiz) ........................ 

(Begler lives on the coast of the Caspian Sea.) 

(بگلر در سواحل دریای خزر زندگی می کند.)

5. Käbir Tussaglar ikinji aýynda lagerde işleýäler. (tomus) ........................ 

(Some prisoners are working at camp in the second month of summer.) 

(برخی از زندانیان در ماه دوم تابستان در اردوگاه کار می کنند.)

6. Düýn gyzy durmuşa çykypdyr. (Altynaý) ........................ 

(Altynay’s daughter got married yesterday.)

(دختر آلتینای دیروز ازدواج کرد.)

Answers/ پاسخ ها /Jogaplar:

1. Gelniň täze köýnegi bar. 

2. Goňşymyzyň ogly ekzamenden geçdi. 

3. Bu köwşüň bahasy näçe? 

4. Begler Hazar deňziň kenarynda ýaşaýa. 

5. Käbir meýletinçiler tomsuň ikinji aýynda lagerde işleýäler. 

6. Düýn Kümşüň gyzy durmuşa çykypdyr.